Καλαβασός Τέντα

Η Τέντα Καλαβασού αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους προκεραμεικούς νεολιθικούς οικισμούς της Κύπρου, χρονολογούμενη από την περίοδο περίπου 7000–6000 π.Χ.. Βρίσκεται σε έναν μικρό λόφο με θέα στον ποταμό Βασιλικό, προσφέροντας σημαντικές πληροφορίες για τη ζωή των πρώτων κατοίκων της Κύπρου κατά την Ακεραμική Νεολιθική περίοδο. Ο χώρος είναι γνωστός για την κυκλική αρχιτεκτονική του, τα ευρήματα από την καθημερινή ζωή, και το προστατευτικό στέγαστρο που τον καλύπτει, προσφέροντας στους επισκέπτες μια άμεση σύνδεση με το παρελθόν.

Ο οικισμός της Τέντας αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα πρώιμης ανθρώπινης παρουσίας στην Κύπρο. Βρίσκεται σε μια στρατηγική θέση κοντά σε φυσικούς πόρους, όπως το νερό και τα εύφορα εδάφη, που ευνόησαν τις πρώτες γεωργικές κοινότητες του νησιού. Οι πρώτοι κάτοικοι του οικισμού έχτισαν κυκλικά σπίτια από πέτρα και πλίνθους, καλλιέργησαν τη γη και δημιούργησαν έναν ακμαίο οικισμό που άνθισε για εκατοντάδες χρόνια.

Η Τέντα, μαζί με άλλους γειτονικούς οικισμούς, όπως η Χοιροκοιτία, συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη του προϊστορικού πολιτισμού της Κύπρου. Η τοποθεσία της κοντά σε φυσικούς πόρους, όπως τα πλούσια κοιτάσματα γύψου και χαλκού στην περιοχή, ενίσχυσε τη βιωσιμότητα του οικισμού για πολλές γενιές.

Η σημασία της Τέντας Καλαβασού αναδείχθηκε μέσα από ανασκαφές που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1940 και συνεχίστηκαν συστηματικά από το 1976 στο πλαίσιο του προγράμματος Vasilikos Valley Project υπό τη διεύθυνση του Αμερικανού αρχαιολόγου Δρ. Ίαν Τοντ. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως πλήθος ευρημάτων, όπως λίθινα εργαλεία, κοσμήματα και μαρτυρίες για κυκλικές κατοικίες κατασκευασμένες από πλίνθους και πέτρα, με παχιά ασβεστοκονία. Ο περίπλοκος χωροταξικός σχεδιασμός αποκαλύπτει στοιχεία για την καθημερινή ζωή, την οικονομία και τις πνευματικές πρακτικές των κατοίκων.

Η αρχιτεκτονική της Τέντας ξεχωρίζει για τα μοναδικά χαρακτηριστικά της. Οι κατοικίες ήταν κυκλικές και περιβάλλονταν από μια περίμετρο από πέτρινο τοίχο, πιθανώς για αμυντικούς λόγους ή για να ορίσουν τα όρια του οικισμού. Τα σπίτια, κατασκευασμένα από τοπικά υλικά όπως πέτρα και πλίνθους, επικαλύπτονταν με παχύ επίχρισμα από ασβεστοκονία. Σε ορισμένα δάπεδα βρέθηκαν ίχνη από κόκκινη ώχρα, πιθανώς χρησιμοποιούμενη για τελετουργικούς σκοπούς.

Ο σχεδιασμός του οικισμού αποδεικνύει την ανεπτυγμένη κοινωνική οργάνωση και τη γνώση των πρώτων κατοίκων για την αρχιτεκτονική. Τα σπίτια ήταν τοποθετημένα γύρω από κεντρικές αυλές, ενώ ορισμένα κτίσματα χρησιμοποιούνταν για αποθήκευση, ενώ άλλα εξυπηρετούσαν τις κοινωνικές και θρησκευτικές ανάγκες των κατοίκων.

Οι κάτοικοι της Τέντας ήταν κατά κύριο λόγο γεωργοί, καλλιεργώντας τη γη και εκτρέφοντας ζώα για να καλύψουν τις ανάγκες της κοινότητάς τους. Συμπλήρωναν τη διατροφή τους με κυνήγι και συλλογή άγριων φυτών, ενώ τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν ήταν φτιαγμένα από λίθο και οστά. Αυτά τα εργαλεία χρησιμοποιούνταν για γεωργικές εργασίες, προετοιμασία τροφής και κατασκευή αντικειμένων.

Η αρχαιολογική μαρτυρία δείχνει ότι οι πνευματικές πρακτικές έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή των κατοίκων. Η κόκκινη ώχρα, που βρέθηκε σε διάφορα σημεία του οικισμού και στους ταφικούς χώρους, πιθανώς χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες ή θρησκευτικές τελετές. Η εγγύτητα των ταφών στα σπίτια φανερώνει την ισχυρή πίστη των κατοίκων στη συνέχεια της ζωής και τη σημασία της οικογένειας.

Από την ανακάλυψή της, η Τέντα Καλαβασού έχει αποτελέσει το επίκεντρο εντατικών αρχαιολογικών ερευνών. Ένα μεγάλο προστατευτικό στέγαστρο κατασκευάστηκε για να προστατεύσει τα ευαίσθητα αρχαιολογικά κατάλοιπα, προσφέροντας ταυτόχρονα στους επισκέπτες τη δυνατότητα να εξερευνήσουν τον χώρο σε ασφαλές περιβάλλον. Το στέγαστρο δίνει στο χώρο το όνομα «Τέντα», που παραπέμπει στη σκηνή που κάλυψε τον χώρο.

Οι εργασίες συντήρησης συνεχίζονται, με αρχαιολόγους να μελετούν τα ευρήματα και τις δομές που έχουν αποκαλυφθεί, διασφαλίζοντας ότι η πολιτιστική κληρονομιά της Τέντας θα παραμείνει ζωντανή για τις επόμενες γενιές.

‍

Μάθετε περισσότερα.